Tìm thấy một loài bách tán cực hiếm ở Việt Nam
Hiền Hòa
Bách tán Đài Loan. |
Loại cây này còn gọi là bách tán Đài Loan, được tìm thấy tại huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai - một trong ba điểm phân bố của chúng trên thế giới. Bách tán Đài Loan có mức độ quý hiếm được xếp tương đương với hổ hay tê giác, và có thể là một trong những loài cây cao nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, chúng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Theo tiến sĩ Aljos Farjon, Chủ tịch nhóm chuyên gia cây lá kim thuộc Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên SSC (có trụ sở tại Anh), loài bách tán này được phát hiện lần đầu tiên tại quận Nantou, Đài Loan, 100 năm trước. Lần thứ hai là ở biên giới Myanmar - Trung Quốc, và tháng 5/2002, người ta tìm thấy chúng tại Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.
Bách tán Đài Loan đã được xếp vào danh mục các loài cần bảo tồn trong Sách đỏ thế giới. Nó là loại cây thân gỗ, lá kim, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng Việt Nam. Loài cây này có thể sống thọ tới 1.000 năm.
Tuy nhiên hiện nay tại Văn Bàn chỉ còn lại 100 cây trên diện tích 3 km2, trong đó đặc biệt là hai cây chiều cao 25-30 m, đã có hơn 400 năm tuổi.
Theo kết quả khảo sát của tiến sĩ Aljos, hơn 30 năm trước, bách tán Đài Loan mọc rất nhiều tại đây nhưng sau đó bị chặt phá gần hết để lợp mái, xây nhà. Ngay cả người dân huyện Mù Căng Chải (Yên Bái) cũng sang Văn Bàn chặt cây đốt rừng. Điểm phân bố bách tán Đài Loan hiện thuộc phạm vi quản lý của hạt kiểm lâm Văn Bàn. Tuy nhiên, trụ sở hạt nằm cách khu phân bố của chúng hơn 20 cây số, lực lượng kiểm lâm lại mỏng, nên công tác bảo vệ chưa tốt. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương do chưa nhận thức được tầm quan trọng của loài cây này nên chưa có phương án bảo tồn hợp lý. Mặt khác, vì đối tượng chặt phá cây thuộc địa phương khác, nên việc quản lý càng khó khăn hơn.
Ngày 21/2, các điều phối viên của Chương trình Bảo tồn Động Thực vật hoang dã (FFI) sẽ bắt đầu tiến hành điều tra thực trạng kinh tế xã hội của đồng bào thiểu số ở Văn Bàn và những tác động của họ tới sự sống của loài cây này.
Hiền Hòa
15/02/'03
